Tuesday, February 19, 2013

Thawhthan Ni Kong


Thawhthan Ni Kong
Lent hi Protestant Khrihfa cheukhat nih kan ul theng lo. Nain, Jesuh nih a thih lai i a intuarnak, vailam ah an thahnak, le a thawhthanak cu Khrihfa mi dihlak nih kan i hrawm mi kan zumhnak tuanbia thlung a si. Lent ni le thla hi zeitindah a caan an khiah ning a si i Thawhthan Ni (Easter Sunday) aa dan lengmang mi hi tah zei ruang ah dah a si ti mi biahalnak a um. Zapi lung fiannak ca ah a tawinak in a tanglei ah ka langhter.

Thawhthan Ni (Easter Sunday) hi kum khat le kum khat aa dan lengmang ca ah “thawn khawh mi puai” tiah an ti hnawhphah. A si ah cun Thawhthan Ni cu zeitindah kum fa te a caan khiah lengmang a si? Khrihfa kum CE 325 ah rak tuah mi Nicaea Civui (Council of Nicaea) nih Thawhthan Ni cu Pascal thlapalai he aa naihbik Zerhpi Ni ah siseh tiah anrak khiah hnu in aa thawk mi a si. Paschal cu kan Bible biakam hlun ah Isarel pawl Izip ram in an luat lai zan ah chungkhar kip nih anrak tuah mi Lanhtak Puai (Passover Feast) kha a si. Phun dang cun, Isarel pawl Izip ram in an luatnak tuanbia hngalh thannak ca ah tuah mi puai sunglawi a si. Cu ca ah Thawhthan Ni cu Lanhtak Puai he aa naihbik Zerhpi Ni khi a si.

Lanhtak Puai cu tah zeitik caan ah dah tuah a si? Lanhtak Puai cu Judah nithlarel (Jewish calendar) Nisan thla i a ni 14nak zerh thlapalai ah tuah lengmang a si. Nisan cu Isarel pawl Izip ram in an luat thla tiah ruah a si ca ah “luatnak thla” tiah an ti. Nisan cu Judah pawl kumrel nak ah a thlakhat nak a si i Gregorian calendar (nihin kan hman mi calendar) March-April thla chungah a lut. Fiang deuh in chim ahcun, Nisan cu March zerh hnihnak le April zerh hnihnak karlak ni sawmthum khi a si. A cunglei ah ka langhter bang in, Thawhthan Ni cu Lanhtak Puai he aa naihbik Zerhpi Ni ah tuah a si. Lanhtak Puai cu Nisan thla a ni 14nak zerh thlapalai ah a si i, cu cu tu kum March 27 ah a chuak. Cu ca ah cu he aa naihbik Zerhpi Ni, March 31 khi tu kum Thawhthan Ni a si.

Vawlei cung ramkip hi time zones ti mi caan thennak nih a kan dan dih ca ah kan ni le thla zong aa dang ve. Cu ca ah Nisan thla a ni 14nak zerh thlapalai theng zoh loin, zapi i khah khawh nak ding ah, kum tin March 20 le 21 zoh in Thawhthan Ni cu khiah a si. A fawinak cun, March 20 hnu ah a chuak mi thlapalai he aa naihbik Zerhpi Ni khi Thawhthan Ni ah khiah a si. A cung ah ka langhter cang bang, March 27 cu thlapalai a si ca ah cu he aa naihbik March 31 khi tu kum Thawhthan Ni a sinak a si. Kum 2014 March 16 khi thlapalai a si nain, March 20, 21 hlan a si ca ah March thla chung ah Thawhthan Ni aa khel lai lo. April 15, 2014 khi thlapalai a si i cu he aa naihbik Zerhpi Ni, April 20 tu khi hmai kum Thawhthan Ni cu a si lai.

Good Friday kong cu a dang tein kan tial nolh te lai.   

No comments:

Post a Comment