Bethlehem Thawngtha

"Bethlehem khua ah cun va kal usihlaw Bawipa nih a kan chimhmi thil cu va zoh tuah usih," tiah an i ti. Cu caah khulrang in an kal i Mari le Josef kha an va ton hna i ngakchiate cu caw rawl einak kuang chung i arak ih ko kha an va hmuh (Luke 2:15-16).

Biadomhnak
Tukhal hna sinah vancungmi nih thawngtha a run phorh hna tikah um sawhsawh loin Bethlehem khua ah an vung tli i Jesuh kha an va biak. Cu hnu ah cu Christmas thawngtha cu midang sinah an phuan chin. Cu Bethlehem thawngtha cu nihin ah kan zapi thazaang lak ding in kan sawm hna.

Christmas le Bethlehem
Christmas sullam hi a hmasa ah fianter ka duh. Grik biafang Christos le masse fonh in a hung chuak mi bia a si. Christos cu "chiti thuhmi/thimmi" tinak a si i Jesuh Khrih kha a sawh duhmi a si. Masse cu "mi zapi" tinak a si. Cu caah Christmas cu Pathian Fapa Jesuh Khrih le vawlei mi vialte kan iton caan a si kan ti khawh.
Phun dang in kan chim ahcun Christmas caan cu Pathian thiang kha Jesuh Khrih hmang in vawlei ah a run ilangh caan a si. Cu kong cu Johan thawngtha nih khan fiang khun in a langhter: "Bia cu minung ah a cang i kan lakah khua a sa" (1:14). Hi ruang ah hin hlan piin arak rawk cangmi Pathian le minung pehtlaihnak kha a tu cu a thar in pehthaan a hung si cang. Zeitluk lung lawmh awk dah a si! Zungzal a hlat lan cangmi kha a tu cu zungzal an ipeh thaan cang.

Jesuh Khrih a chuahnak khua Bethlehem zong hi sullam a ngeimi a si. Hebru biafang Beth le Lehem pahnih fonh in ara mi a si. Beth cu “inn” tinak a si i, Lehem cu “changreu” (rawl) tinak a si. Cu caah Bethlehem sullam cu "changreu umnak inn" tinak a si. Jesuh Khrih vawlei a ratnak sullam cu mi vialte kha "zungzal nunnak" pek awk caah a si. Amah hrimhrim nih khan "Keimah cu nunnak changreu ka si" tiah fiang tein arak chim (Johan 6:32-35). Jesuh Khrih cu "nunnak" lam a si (Johan 14:6). Bethlehem khua i a chuak mi Jesuh Khrih cu vawlei mi vialte nih zungzal nunnak kan hmuh khawh nakhnga Pathian nih a kan pekmi laksawng sunglawi a si. Cu laksawng cu “Christmas” laksawng a si.

Bethlehem nih a Kan Hmuhsakmi Thil Pahnih
Christmas caan cu Pathian nih mi vialte kan caah "nunnak changreu" (Jesuh Khrih) a kan pek caan a si. Cu nunnak changreu cu BETHLEHEM khua ah a um. Cu “nunnak changreu" taktak tin co a duh mi paoh nih BETHLEHEM khua ah kan kal hrimhrim a herh. BETHLEHEM nih a kan hmuhsakmi thil pahnih a um:

a) Ruahchannak zeihmanh a ngei ti lomi minung nunnak kha sullam a ngeihter thaan; ruahchannak thar kan hmuh ni a si caah lawmhnak ni a si.
b) Asinain, Bethlehem khua ahcun Harnak, Ngeigchiat mitthli tlaknak, Nganfahnak… (Matt 2:16-18) tampi a um ti kha kan philh lo awk a si. Cu caah Christmas caan ah hi thil vialte hi kan lung chung in kan ruah zungzal awk ah a biapi ngaimi an si.
Christmas caan hi:
a. Midang sin in hmuh ding lawng kan bawh awk a si lo, kanmah lei kap in zeidah kan pek khawh ve lai ti tu kha ruah deuh ding a si. Christmas caan hi hmuhnak caan a si lo, pek caan a si. Pathian nih a Fapa ngeihchunh a kan pek caan a si (Johan 3:16; Ish. 9:6). Nichuahlei mifim hna nih laksawng mansung kha an thlanti he an pek caan a si.
b. Puai tuah caan a si lo, Pathian thiang kha minung Jesuh in a run ilangh caan a si. Cu Christmas cu laakhruak in a hung cang men mi zong a si fawn lo, Pathian nih a caan a za cang a ti tikah Jesuh Khrih kha vawlei ah a run thlah caan a si. Caan har caan sunglawi a si.
c. Inuamh sawhsawh caan a si lo, midang nih thatnak an tinco khawh ve nakhnga fahnak tuar caan a si. Vawlei mi vialte nih khamhnak kan co khawh nak hnga Pathian nih a sian lo a Fapa ngeihchun kha a run thlah. Pathian cu ngeihchia le mitthli tla in a um.
Bethlehem khua ah a chuakmi Jesuh nih a run phorhmi thawngtha cu:
• Sifakmi hna sin ah thawngtha chim awk.
• Sal tangmi hna sin ah luatnak thanh awk.
• Mitcaw mi hna sin ah khua hmuh thaannak pek awk.
• Hremmi hna luatnak pek awk…. caah a si (Luke 4:16-18). Cu thawngtha cu Bethlehem thawngtha a si.

Biadonghnak
Christmas hi puai tuah in tuah hna hlah usih, caan sunglawi tu ah hmang hna usih. Kanmah inuamh sawhsawh lawng si loin, Bethlehem ah a cangmi harnak caah kan nunnak kha pe hna usih. Bethlehem ah cun kal hna usihlaw, Nunnak thawngtha (changreu) kha ilak hna in kan nunnak cu midang caah hman izuam cio hna usih. Jesuh Khrih nih "nunnak changreu ka si" a ti nak sullam cu a nunnak kha midang thatnak le nunnak caah a peknak ahkhan a lang. Cu cu kan nih zong kan i zohchunh ve awk le kan zulh awk a si. Aa dawhmi nun zong a si fawn.
Tuukhaal pawl cu Bethlehem khua ah khan khulrang in an va kal; Bawipa nih a chimh mi hna va zoh ding ah an kal. Christmas caan ah Bawipa nih a kan chimh mi zeidah a si? Christmas caan cu Bethlehem khua i a cangmi harnak (vawlei harnak)le tah aihramnak ihrawm ve ding ah Pathian a nih a kan pekmi caan a si. Midang sining ihrawm khawh hi a sunglawi mi rian a si. Jesuh Khrih a nunnak hrimhrim kha cu nun cu a si.